Cả làng sống chung với rắn

Tiêu đề: Cả làng sống chung với rắn Fri Jun 03, 2011 9:34 am

Cả làng sống chung với rắn
Ở
miền Bắc, có lẽ nói đến rắn, hẳn ai cũng biết đến làng nghề rắn Lệ Mật ở
xã Việt Hưng, quận Long Biên, Hà Nội, nhưng ít ai biết rằng ở tỉnh Vĩnh
Phúc từ hàng trăm năm nay cũng đã và đang tồn tại một làng nghề rắn có
thương hiệu lớn trong giới nuôi, chế biến, sử dụng các sản phẩm từ rắn.
Sau
gần 10 năm, tôi mới quay trở lại xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Xuyên, những
con đường và nhà cửa ven đường đã đổi khác rất nhiều. Những tòa nhà 3
đến 4 tầng mọc lên thay cho các căn lều, nhà cấp bốn ngày xưa.

Hang ổ nuôi rắn, mới nhìn qua khiến nhiều người thót tim

Vĩnh
Sơn tuy chỉ là một xã nhỏ nằm ở gần trung tâm thị trấn Vĩnh Tường nhưng
nơi đây nổi tiếng bởi nghề chăn nuôi và chế biến các sản phẩm từ con
rắn, một loại thực phẩm, đồ ngâm rượu, dược phẩm rất kén khách.
Xưa
kia vùng này còn hoang sơ và rậm rạp, là nơi lý tưởng cho loài rắn trú
ngụ. Vào những dịp nông nhàn, thanh niên trai tráng của làng này thường
đi tìm bắt rắn hoang, bán cho các nhà giàu ngâm rượu và làm thuốc.
Từ
việc săn bắt rắn tự nhiên, người dân Vĩnh Sơn đã biết nhốt, nuôi rắn
rồi cho sinh sản để làm thịt và chế biến rượu rắn, kinh nghiệm đó được
truyền lại cho đến ngày nay. Nghề nuôi rắn được truyền từ đời này sang
đời khác rồi trở thành một nghề đặc trưng của đất Vĩnh Sơn.

Anh Vì cầm trên tay con hổ mang chúa, sắp đẻ, nặng ước chừng gần 4kg

Nhận
thấy những hiệu quả tích cực do sử dụng các sản phẩm từ rắn mang lại,
trong vài năm trở lại đây, nhu cầu thị trường trong và ngoài nước đang
ngày một tăng cao, nuôi không vất vả so với các nghề khác, hiệu quả kinh
tế lại rất cao nên nghề nuôi rắn ở xã Vĩnh Sơn đang phát triển rất mạnh
mẽ. Từ chỉ một vài chục hộ ban đầu đến nay đã có trên 1.200 hộ trực
tiếp tham gia nuôi, chế biến các sản phẩm từ rắn.
Bỏ
kinh phí một lần, công chăn nuôi thấp, thức ăn có sẵn hoặc mua lại ếch
nhái, gà vịt chất lượng kém từ các xưởng ấp với giá rẻ mà hiệu quả kinh
tế lại cao ngất, vậy là người người thi nhau xây hang, nhà nhà nuôi rắn.
Đến nhà nào cũng vậy, chỉ rặt những hang rắn. Một người dân nơi đây nói
rằng: “Anh phải chứng kiến cảnh lúc xuất rắn bán mới thấy sợ. Hàng ngàn
con rắn hổ mang con nào con ấy to bằng bắp tay, thậm chí cổ chân. Cái
cổ thì banh ra, miệng thì phát ra những âm thanh phì phì cộng hưởng lại
nghe thật ghê rợn”.

Clip vào hang ổ rắn[youtube][/youtube]

Cứ
đến ngày xuất rắn, thợ nuôi rắn lại mở nắp hang nuôi rắn, một tay cầm
thanh sắt có uốn cong đầu, kéo con rắn lên, tay kia thì lần tóm giữ lấy
đầu rắn rất thiện nghệ và bắt từng con cho vào bao.
Làm
hang rắn nghe có vẻ cầu kỳ, hoang dã chứ thực tế rất đơn giản. Hang rắn
là một cái hầm hình trụ. Thông thường trên một khoảnh đất nhỏ, người ta
có thể ngăn ra làm hàng trăm hang rắn. Mỗi hang rắn có diện tích rất
nhỏ, chỉ cần ốp hai hàng gạch chỉ vào tường, xây chia thành các ô vuông
nhỏ chừng 40 cm², đủ để cho một con rắn cuộn tròn ở trong đó. Cửa hang làm bằng gỗ, chốt chặn bằng ba cái khuy nhỏ.
Ở
Vĩnh Sơn nhà nào cũng nuôi rắn. Thậm chí đất ở của con người còn ít hơn
diện tích dành cho nuôi rắn. Người ta tận dụng triệt để những vị trí
trống. Hang rắn mọc lên dày đặc ở ngoài vườn, trong nhà, thậm chí kề
ngay bên... giường ngủ, cách nhau chỉ vài bước chân. Con rắn chỉ cần thò
lên là… thấy mặt người. Người ta còn nói vui rằng phải ngày ngày ăn với
rắn, ngủ với rắn, buồn vui cùng... rắn. Rắn ốm, chủ nhà cũng ốm lây vì
lo.
Tôi tưởng tượng đêm đến, đi ngủ mà cứ nghe tiếng
phì phì bên tai mà lạnh sống lưng, thế nhưng, trong giấc ngủ của họ
cũng luôn có rắn bên cạnh.

Rắn hổ mang phì khi đang ở trong hang trông khá dữ tợn

Anh
Hạ Văn Vì, hội viên Hợp tác xã Đại Thành xã Vĩnh Sơn, người có số hang
nuôi rắn thuộc hàng lớn trong xã cho biết, gia đình anh có 1000 hang rắn
Hổ mang phì. Hàng năm cứ đến tầm tháng 4 thì cho phối giống bố mẹ, sau 2
tháng thì rắn mẹ đẻ trứng, ấp trứng trong 2 tháng tiếp theo đến khi nở
thì cho ra các ô riêng biệt để nuôi rắn con. Đến một giai đoạn nhất định
thì chuyển vào các hang, nuôi riêng biệt, vỗ béo và xuất bán. Mỗi lứa
trung bình xuất khoảng gần 1 tấn.
Vào trang trại
nuôi rắn của anh Vì, xin chụp một vài kiểu ảnh mà dưới chân tôi cứ nghe
tiếng rắn như đang trực chờ để đưa ra những cú lao mình đớp và phun nọc
độc vào chân. Cảm giác đó thật đáng sợ.
Tôi hỏi anh
Trị, Bí thư đoàn xã kiêm chủ nhiệm Hợp tác xã nuôi rắn Đại Thành có sợ
rắn không. Anh cười bảo: "Không, làm mãi cũng quen. Làm nghề này mà sợ
không làm được, càng sợ thì càng rối, rắn nó hoảng lại càng dễ bị cắn
hơn, mình bắt nó chặt, đau quá thì nó phản ứng lại thôi".

Rắn cho người dân làng Vĩnh Sơn nhiều lợi nhuận nhưng cũng khiến nhiều người phải rớt nước mắt vì bị rắn cắn

Vào
thời điểm hiện nay mỗi ki lô gram rắn trọng lượng từ 1kg/con trở lên có
giá từ 1,1 triệu đồng. Có thời điểm giá cao hơn nhiều. Rắn càng lớn,
thời gian nuôi càng dài thì giá trị kinh tế càng lớn hơn nhiều. Mỗi con
rắn khi xuất bán thường nặng từ 1,7-1,8kg.
Thời gian
thực nuôi từ khi phối giống đến khi xuất bán chỉ trên dưới 1 năm, con
giống bố mẹ thì chỉ phải bỏ ra một lần đầu. Như vậy mỗi gia đình có
khoảng 1.000 hang như anh Vì sau khi trừ chi phí thức ăn, tiền công chăm
sóc khoảng 60% mỗi năm thu lãi khoảng trên 500 triệu. Số tiền có thể cả
đời nếu làm nông nghiệp thuần túy cũng chưa chắc làm ra.
Bị rắn độc cắn, chuyện… bình thường
“Sinh
nghề tử nghiệp, ở cái làng này đã có 10 người chết vì bị rắn cắn, đa
phần là chết do không biết mình bị rắn cắn, hoặc biết nhưng chủ quan,
không kịp thời garo lại vết thương, để chất độc lan nhanh vào sâu trong
cơ thể. Những người khỏe mạnh nhất cũng chỉ trụ được 9 tiếng đồng hồ,
bình thường thì sau 2-3 tiếng thì nạn nhân sẽ bị sập mí mắt, ngắn lưỡi
và chết”, ông Hạ Văn Vừa nói.
Còn những trường hợp
bị rắn cắn, bị hoại tử và…tháo một vài khớp tay, chân là chuyện “thường
ngày ở huyện”. Ngay chính vợ anh Trị mới đây cũng phải tháo một khớp đốt
ngón tay do rắn. Anh kể, do chủ quan, vợ tôi cầm móc quá ngắn để móc
rắn trứng (rắn vừa sinh) sau khi để lâu ngày không cho ăn, nó nhao lên
và vợ tôi không tránh kịp. Chỗ rắn cắn bắt đầu thấy buốt và đen dần, rất
may tôi kịp ga rô nên chỉ bị hoại tử, tháo khớp tại điểm đó.

Rượu rắn cũng là nguồn thu nhập của người dân làng Vĩnh Sơn

Đã
nuôi rắn là phải xác định được tâm lý khi bị rắn cắn, tránh sao được
rủi ro. Hầu như những ai nuôi rắn cũng từng bị rắn cắn nhiều lắm, có
ngày tới vài người bị. Thường thì hay bị cắn vào tay vì tay là bộ phận
tiếp xúc trực tiếp với rắn. Khi bắt rắn lên tay mà bất chợt rùng mình
hoặc ngoảnh đi nơi khác làm con rắn hoảng sợ là có thể bị nó đớp liền.
Cũng có trường hợp bị cắn vào chân, lưng do rắn núp cắn trộm hoặc bị
chúng phì phun nọc độc vào mặt, mắt gây đau buốt, bỏng rát.